Σύνοψη
Η ιστορία κατέδειξε ότι το ευρώ επηρέασε αρνητικά τα οικονομικά δρώμενα στην Ελλάδα καθώς παρενέβη στους κατωτέρω προϋπάρχοντες οικονομικούς μηχανισμούς:Για να κατανοήσει όμως κάποιος το πώς αυτά επηρεάστηκαν από το Ευρώ καθώς και τις σχετικές συνέπειες, θα πρέπει πρώτα να έχει κατανοήσει τους βασικούς έστω μηχανισμούς λειτουργίας τους.
Πλην των ανωτέρω,αναλύονται ακόμα (με απλουστεύσεις και παραδοχές επαναλαμβάνω) οι μηχανισμοί των δασμών, η χρήση των συναλλαγματικών αποθεμάτων, τα θέματα που πιθανόν να αντιμετωπίζουν οι χώρες με ισχυρά νομίσματα και οικονομίες καθώς και η διαδρομή και οι ευθύνες της Ελλάδας που την έφεραν στην σημερινή κατάσταση.
Όλα τα παραδείγματα που αναφέρονται στα επόμενα κεφάλαια καθώς και οι αναφερόμενες ισοτιμίες είναι καθαρά υποθετικά.
Συναλλαγματικές | Επιστροφή στην σύνοψη |
Πώς λειτουργούν
Οι παλιές καλές συναλλαγματικές ισοτιμίες («πόσες δραχμές χρειάζεσαι για να αγοράσεις ένα μάρκο») είναι ένας πολύ παλιός αυτορυθμιζόμενος μηχανισμός ο οποίος αντανακλά με τίμιο και δίκαιο τρόπο τις διαφορετικές δυνατότητες των οικονομιών του πλανήτη. Οδηγεί δε στο γνωστό αποτέλεσμα οι πλούσιες οικονομίες να έχουν ισχυρά (ακριβά να αγοράσεις) νομίσματα και οιφτωχές το αντίθετο.
Επιπλέον αυτός ο θαυμαστός μηχανισμός (αυτορυθμιζόμενος επαναλαμβάνω) βοηθάει ώστε να τηρείται μια ισορροπία καθώς βάζει από μόνος του ένα φρένο στο να γίνονται οι πλούσιες χώρες συνέχεια πλουσιότερες και οι φτωχές φτωχότερες.
Έστω λοιπόν ότι εξετάζουμε τις οικονομικές σχέσεις 2 κρατών, της Ελλάδας (δραχμή) και της Γερμανίας (μάρκο).
Κάθε μία από τις δύο παράγει κάτι που η άλλη δεν έχει και επιθυμεί να αγοράσει.
Η Γερμανία παράγει Mercedes. Το κόστος κατασκευής τους είναι υψηλό καθώς χρειάζονται ακριβές πρώτες ύλες (η Γερμανία τις διαθέτει), περίπλοκο σχεδιασμό και υψηλή τεχνογνωσία (έχει και από αυτό) και εξειδικευμένο και συνεπές προσωπικό (το έχει και αυτό). Πωλούνται δε (μαζί με ένα εύλογο κέρδος) 40.000μάρκα το κομμάτι.
Η Ελλάδα δεν μπορεί να φτιάξει Mercedes. Της λείπουν όλα τα ανωτέρω που έχει η Γερμανία. Επιπλέον όλοι οι Έλληνες θέλουν (λαχταρούν για να είμαστε ακριβής) από μία Mercedes.
Από την άλλη η Ελλάδα παράγει ντομάτες. Το κόστος παραγωγής της ντομάτας είναι πολύ-πολύ χαμηλότερο καθώς η διαδικασία παραγωγής είναι σχετικά απλή. Πωλούνται δε (μαζί με ένα εύλογο κέρδος) 1 δραχμή το κιλό.
Οι κλιματικές συνθήκες της Γερμανίας δεν επιτρέπουν την παραγωγή ντομάτας. Οι ντομάτες αρέσουν όμως στους Γερμανούς.
Έτσι, οι 2 χώρες αποφασίζουν να ξεκινήσουν εμπορικές συναλλαγές. Και έστω ότι η ισοτιμία είναι 1 δραχμή = 1 μάρκο όταν ξεκινάνε οι συναλλαγές αυτές.
Καθώς όλοι οι οικονομικά ενεργοί Έλληνες θα θέλουν να αγοράσουν από μία Mercedes, θα δημιουργηθεί μια μεγάλη ζήτηση για μάρκα (η Mercedes δέχεται μόνο μάρκα).
Από την άλλη η ζήτηση για δραχμές θα είναι πιο περιορισμένη καθώς η ντομάτα που πουλάει η Ελλάδα είναι πολύ φτηνότερο προϊόν (μην ξεχνάμε ότι κάθε Mercedes ισούται με 40 τόνους ντομάτες, 1000 Mercedes είναι 40.000 τόνοι ντομάτες κ.ο.κ, πόσες ντομάτες να φάνε πια αυτοί οι Γερμανοί, θα σκάσουνε)
Καθώς όλοι οι Έλληνες θέλουν μάρκα για να πάρουν Mercedes, και καθώς οι Γερμανοί δεν έχουν και ιδιαίτερη καούρα για δραχμές, οι Γερμανοί λένε: «Γιατί να πουλάω το μάρκο μου 1 δραχμή και να μην το πουλάω 2 δραχμές και να πάρω τις ντομάτες ακόμα πιο φτηνά?» (άρα για κάθε Mercedes τώρα οι Έλληνες πρέπει να δώσουν στους Γερμανούς 80 τόνους ντομάτες)
Παρόλα αυτά οι Έλληνες επιμένουν να ζητάνε μάρκα για Mercedes. Η Γερμανία, βλέποντας πρόθυμους αγοραστές για τα μάρκα της, ανεβάζει την ισοτιμία στο 1 μάρκο = 3 δραχμές (1 Mercedes=120 τόνοι ντομάτες)
Ακριβαίνοντας το μάρκο, η Mercedes γίνεται όλο και λιγότερο προσιτή στον πολύ κόσμο που παράγει μόνο μικρές ποσότητες ντομάτας (σημειωτέον ότι θα πρέπει να διακρατήσει και κάποια ποσότητα για προσωπική χρήση). Μόνο οι μεγαλοπαραγωγοί ντομάτας μπορούν να στείλουν στην Γερμανία τους τόνους που ζητάνε οι Γερμανοί για στείλουν μία Mercedes.
Και αν το μάρκο φτάσει σε πολύ υψηλά επίπεδα (π.χ. 1 προς 100) ούτε οι μεγαλοπαραγωγοί θα μπορούν να στείλουν τις απαραίτητες ποσότητες. Τότε οι Γερμανοί, βλέποντας ότι στην τιμή που βάλανε το μάρκο δεν το αγοράζει κανείς και οι Mercedes μένουν απούλητες, ρίχνουν την ισοτιμία μέχρι να ξαναβρεθούν αγοραστές.
Άρα η ισοτιμία θα βρεί την ισορροπία της εκεί που η (φτωχή) Ελλάδα θα αγοράζει τόσες Mercedes των 40.000 μάρκων όσες και οι ντομάτες (της 1 δραχμής το κιλό) που διαθέτει για εξαγωγή.
Άρα:
Το σημείο στο οποία θα σταθεροποιηθεί η ισοτιμία (1 μάρκο προς π.χ. 75 δρχ.) αντανακλά την οικονομική διαφορά της πλούσιας Γερμανίας (που παράγει προϊόντα υψηλής αξίας που όλοι θέλουν να αποκτήσουν) με την φτωχή Ελλάδα (που παράγει προϊόντα χαμηλής αξίας).Επιπλέον, καθιστώντας τα Γερμανικά προϊόντα πολύ ακριβότερα σε σχέση με τον αν η ισοτιμία ήταν 1 προς 1, η Ελλάδα προστατεύεται από ακατάσχετη οικονομική αιμορραγία προς την Γερμανία και διασφαλίζει ότι όλες οι εξαγώγιμες ντομάτες της θα πουληθούν (αφού έχουν καταστεί εξευτελιστικά φτηνές για τον Γερμανό)
Το πρόβλημα:
Στην πραγματική ζωή η Γερμανία δεν πουλάει μόνο Mercedes (ένα είδος πολυτελείας που μπορούμε να ζήσουμε και χωρίς αυτό). Οι Γερμανοί πουλάνε ακόμα (με μάρκα πάντα)- Είδη πρώτης ανάγκης (τρόφιμα, φάρμακα, ενέργεια κ.λπ)
- Κεφαλαιουχικά αγαθά (μηχανήματα) που η Ελλάδα δεν
έχει και που της είναι απαραίτητα
α) για να στήσει ένα βιομηχανικό παραγωγικό
ιστό που θα την βοηθήσει να φτιάξει ακόμα καλύτερες ντομάτες, να παράγει κι άλλα προϊόντα και
β) για να φτιάξει έργα υποδομής (δρόμους κ.λπ).
Με τα (α) και (β) η Ελλάδα θα αναπτυχθεί και θα πλησιάσει λίγο την Γερμανία
- Δημιουργείται «εισαγόμενος» πληθωρισμός (συνεχής άνοδος των τιμών) καθώς τα συνδικάτα πιέζουν για αυξήσεις μισθών ώστε να μπορούν να αγοράζουν τα ακριβά (λόγω μάρκου) είδη πρώτης ανάγκης.
Αυτό με την σειρά του ανεβάζει ακόμα περισσότερο την ισοτιμία και οδηγεί σε νέα άνοδο τιμών και νέα αύξηση μισθών κ.ο.κ.
Ο μεγάλος πληθωρισμός καταδεικνύει ασταθές οικονομικό περιβάλλον, δημιουργεί οικονομική ανασφάλεια και αποτρέπει τις επενδύσεις και την ανάπτυξη. - Η βιομηχανοποίηση της Ελλάδας (που θα την βοηθήσει να πλησιάσει λίγο την Γερμανία φτιάχνοντας και αυτή πιο περίπλοκα και ακριβά προϊόντα από τις ντομάτες) γίνεται με βήμα σημειωτόν καθώς ο ιδιώτης (ή το κράτος) χρειάζεται να πληρώσει πολύ ακριβά την δημιουργία π.χ. ενός εργοστασίου
Λύση νο 1: Δασμοί | Επιστροφή |
Πώς λειτουργούν
Αντί το κράτος να περιμένει από την διαμόρφωση της ισοτιμίας να αποτρέψει τους Έλληνες από το να αγοράσουν μία Mercedes, επιλέγει το πολύ απλό: να βάλει δασμό στο συγκεκριμένο προϊόν.Άρα, την στιγμή που η ισοτιμία είναι στο 1 προς 30, το κράτος προσθέτει δασμό στις Mercedes. Αυτές θα καταστούν αυτόματα τόσο ακριβές σαν η ισοτιμία ήταν 1 προς 75 με αποτέλεσμα την πτώση της ζήτησής τους. Αυτό έχει σαν άμεσο αποτέλεσμα την πτώση της ζήτησης σε μάρκα και, κατά συνέπεια την σταθεροποίηση της ισοτιμίας στο π.χ. στο 1 προς 30.
Με αυτό τον τρόπο το κράτος πετυχαίνει:
- Παρά την χαμηλή ισοτιμία, πετυχαίνει να κρατήσει σε σταθερά χαμηλά επίπεδα (σαν να ήταν η ισοτιμία στο 1 προς 75) την ποσότητα των Mercedes που εισάγονται
- Τα βασικά αγαθά είναι φτηνότερα και υπάρχουν μικρότερες πληθωριστικές πιέσεις
- Τα κεφαλαιουχικά αγαθά είναι φτηνότερα (λιγότερα λεφτά για να φτιάξεις ένα εργοστάσιο)
- Το κράτος γίνεται ΔΙΚΑΙΑ πλουσιότερο (φορολογώντας ένα προϊόν πολυτελείας που δεν παράγεται στην χώρα και που το αγοράζουν οι πλούσιοι)
Το πρόβλημα:
Οι δασμοί στην σημερινή οικονομική εποχή θεωρούνται απαράδεκτοι και σημαίνουν εμπορικό πόλεμο.Οι Γερμανοί θα βάλουν σε αντίποινα και αυτοί δασμό στην ντομάτα, οι πωλήσεις της οποίας θα έχουν ήδη πληγεί καθώς θα πωλείται ήδη ακριβότερα στην Γερμανία λόγω της νέας ισοτιμίας 1 προς 30.
Αυτό θα σημάνει πτώση των εξαγωγών ντομάτας που με την σειρά του σημαίνει λιγότερο εισόδημα (και περισσότερη φτώχεια) για τους Έλληνες.
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι οι δασμοί (οικονομικός προστατευτισμός) δεν δίνει κίνητρα στους Έλληνες να στύψουν τον μυαλό τους ή να δουλέψουν περισσότερο για να βγάλουν καλύτερες/περισσότερες/με μικρότερο κόστος παραγωγής ντομάτες ή άλλα προϊόντα και να πλησιάσουν τους Γερμανούς, να γίνουν δηλαδή πιο ανταγωνιστικοί με το σπαθί τους. Γίνονται πιο ανταγωνιστικοί με τρικλοποδιά!
Λύση | Επιστροφή |
Πώς λειτουργεί
Αντί η Ελλάδα να ζητάει συνεχώς να αγοράζει μάρκα (ανεβάζοντας την ζήτησή τους και, κατ' επέκταση την ισοτιμία), ζητάει από την Γερμανία να της ΔΑΝΕΙΣΕΙ μάρκα με ένα λογικό επιτόκιο.Λόγω της μειωμένης ζήτησης για αγορά μάρκων έναντι δραχμών (καθώς οι Mercedes αγοράζονται πλέον όχι με μάρκα που αγοράζονται έναντι δραχμών αλλά που με αυτά που υπάρχουν διαθέσιμα απο το δάνειο) ,η ισοτιμία διαμορφώνεται π.χ. στο 1 προς 30 με αποτέλεσμα:
- Τα βασικά αγαθά είναι φτηνότερα και υπάρχουν μικρότερες πληθωριστικές πιέσεις
- Τα κεφαλαιουχικά αγαθά είναι φτηνότερα (λιγότερα λεφτά για να φτιάξεις ένα εργοστάσιο).
- Ο συνδυασμός των 2 ανωτέρω (σταθερότητα τιμών, επενδύσεις) θα φέρει οικονομική ανάπτυξη, δημιουργία θέσεων εργασίας (και άρα εισοδήματος) και αύξηση της κατανάλωσης.
Τα ανωτέρω θα φορολογηθούν ώστε να επιστραφεί το δάνειο στους Γερμανούς. - Τώρα, περισσότεροι Έλληνες μπορούν να αγοράσουν μία Mercedes με αποτέλεσμα να νοιώθουν περισσότεροι να νοιώθουν πολύ ευτυχισμένοι που το όνειρό τους έγινε πραγματικότητα και μπορούν να καμαρώνουν σαν τα γύφτικα σκεπάρνια στο χωριό
Το πρόβλημα:
Η διορθωμένη (1 προς 30) ισοτιμία θα σημάνει πτώση των εξαγωγών ντομάτας που με την σειρά του σημαίνει λιγότερο εισόδημα (και περισσότερη φτώχεια) για τους Έλληνες.Η πτώση των εξαγωγών ντομάτας σε συνδυασμό με τις περισσότερες Mercedes που εισάγονται, δημιουργεί ελλειμματικό εμπορικό ισοζύγιο (εξαγωγές μείον εισαγωγές) που αναγκάζουν το κράτος να ζητήσει νέα μάρκα (δάνειο) για να το καλύψει κ.ο.κ
Η πραγματοποίηση επενδύσεων δεν είναι διασφαλισμένη (κανείς δεν μπορεί να αναγκάσει κανέναν να επενδύσει, ειδικά αν παρουσιάζονται παντός είδους εμπόδια) με αποτέλεσμα η ανάπτυξη πιθανόν βαλτώνει και να μην υπάρχουν φορολογικά έσοδα, απαραίτητα για την αποπληρωμή των δανείων.
Επιπλέον, μετά την αρχική χαρά απόκτησης της Mercedes, οι Έλληνες αντιλαμβάνονται ότι πρέπει να πληρώσουν φόρους ώστε το κράτος να μπορέσει να ξεπληρώσει τους Γερμανούς και δυστροπούν, αποφεύγοντας να τους πληρώσουν.
Οι Γερμανοί από την άλλη, βλέποντας τα δάνεια να σωρεύονται και το Ελληνικό κράτος να δυσκολεύεται να μαζέψει τους απαραίτητους φόρους αρχίζουν να ανησυχούν. Το Ελληνικό κράτος για να τους καθησυχάσει και να τους δελεάσει ώστε να συνεχίσουν να μας δανείζουν, τους προσφέρουν μεγαλύτερο επιτόκιο στα μάρκα που δανείζεται.
Αυτό όμως αυξάνει το κόστος (τόκοι) του δανεισμού του κράτους (περισσότερο ποσοστό των φόρων θα πηγαίνει στην αποπληρωμή των δανείων και λιγότερο στην κατασκευή έργων υποδομής, κοινωνικής πρόνοιας κ.λπ.) γεγονός που μειώνει την ανάπτυξη και το εισόδημα των πολιτών και αυξάνει την δυσφορία τους με αποτέλεσμα την περαιτέρω πτώση των φορολογικών εσόδων κ.ο.κ
Λύση | Επιστροφή |
Πώς λειτουργεί
Το ελληνικό κράτος μπορεί να δημιουργήσει μία τεχνητή ζήτηση για δραχμές η οποία θα αντισταθμίσει μερικά την ζήτηση για μάρκα, αναγκάζοντας έτσι την ισοτιμία να κατέβει από το 1 προς 75.Όπως είπαμε οι Γερμανοί χρειάζονται δραχμές μόνο για να αγοράσουν τις ντομάτες που παράγει η Ελλάδα. Έρχεται όμως το ελληνικό κράτος και λέει στον Γερμανό: «Άκου, αν μετατρέψεις τα μάρκα σου σε δραχμές και τα φέρεις να τα καταθέσεις στην Τράπεζά μου (Τράπεζα της Ελλάδος), εγώ θα σου δώσω πολλαπλάσιο επιτόκιο από ότι παίρνεις στην Γερμανία. Εννοείται ότι οποιαδήποτε στιγμή θα μπορέσεις να ξαναπάρεις πίσω την κατάθεσή σου (σε μάρκα φυσικά)».
Ο Γερμανός, αφού αξιολογήσει και τους σχετικούς κινδύνους (πιθανή ασυνέπεια ελληνικής κυβέρνησης, πιθανή αλλαγή της ισοτιμίας που θα έχει σαν αποτέλεσμα να πάρει λιγότερα μάρκα στο τέλος της κατάθεσης κ.λπ.) κρίνει ότι το προταθέν (πολλαπλάσιο του μάρκου) επιτόκιο είναι επαρκές και προβαίνει στην συναλλαγή.
Η ζήτηση των Γερμανών για δραχμές που θα κατατεθούν στην Ελλάδα πιέζει καθοδικά την ισοτιμία με αποτέλεμσα αυτή να διαμορφωθεί π.χ. στο 1 προς 30.
Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να υπάρχουν όλα εκείνα τα θετικά και αρνητικά που παρουσιάστηκαν στην προηγούμενη λύση του «κρατικού δανεισμού» καθώς και αυτή η λύση αφορά πάλι δανεισμό αλλά με διαφορετική μορφή.
Όταν οι Γερμανοί καταθέτουν στην ΤτΕ, στην ουσία δανείζουν την Ελλάδα με δραχμικά επιτόκια που υπόκεινται στους ίδιους κανόνες με τα επιτόκια μάρκου στην προηγούμενη λύση. Έτσι, αν αντιληφθούν ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά, θα ζητήσουν υψηλότερα δραχμικά επιτόκια ώστε να πειστούν να μετατρέψουν τα μάρκα τους σε δραχμές και να τα καταθέσουν.
Επιπλέον, τα υψηλά επιτόκια που πληρώνει το κράτος και στις δυο λύσεις («κρατικός δανεισμός», «αύξηση δραχμικών επιτοκίων») μετακυλίονται στις εμπορικές Τράπεζες με αποτέλεσμα να γίνει πιο ακριβός ο δανεισμός τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους ιδιώτες. Οι επενδύσεις, τα εισοδήματα και η κατανάλωση και κατά συνέπεια τα φορολογικά έσοδα μειώνονται, γεγονός που θα δυσκολέψει την αποπληρωμή των τόκων στις δραχμικές καταθέσεις των Γερμανών οι οποίοι με την σειρά τους θα αυξήσουν (λόγω ανασφάλειας) περαιτέρω τα επιτόκια που ζητούν κ.ο.κ.
Λύση | Επιστροφή |
Πώς λειτουργούν
Όλες οι κεντρικές τράπεζες διακρατούν αποθέματα σε ξένα νομίσματα.Έτσι και η ΤτΕ έχει αποθέματα μάρκων που προέρχονται από πωλήσεις ντομάτας ή από δανεισμό και τα οποία δεν έχει «ρίξει» στην αγορά (δεν έχει δραχμοποιήσει) και τα κρατάει για λόγους ασφαλείας.
Η διακράτηση των μάρκων επηρεάζει την σχέση προσφοράς και ζήτησης (μειώνουν των ποσφορά καθώς υπάρχουν λιγότερα μάρκα που προσφέρονται για πώληση έναντι δραχών) με αποτέλεσμα ισοτιμία μπορεί να είναι λίγο αυξημένη (π.χ. 1 προς 35). Όμως, με αυτό τον τρόπο, η ΤτΕ έχει περιθώρια ελιγμών σε μια δύσκολη στιγμή.
Έτσι σε περίπτωση μιας οικονομικής ανωμαλίας, όταν όλα τα άλλα όπλα δεν αποδίδουν και η ισοτιμία έχει πάρει την ανηφόρα δημιουργώντας τρομακτικές πληθωριστικές πιέσεις, η ΤτΕ μπορεί σαν ύστατο και βραχυπρόθεσμο όπλο να βγει και να πουλήσει το απόθεμα των μάρκων. Η προσφορά των μάρκων θα ρίξει την ισοτιμία δίνοντας κάποια μικρά χρονικά περιθώρια ελιγμών.
Οι λύσεις της Γερμανίας | Επιστροφή |
Αυτό μπορεί να συμβεί γιατί π.χ. όλοι θέλουν μάρκα (ανεβάζοντας την ισοτιμία) όχι μόνο για να αγοράσουν Mercedes αλλά και γιατί πιστεύουν ότι η Γερμανία είναι το πιο ασφαλές καταφύγιο για τα λεφτά τους. Ως εκ τούτου, τρέχουν να μετατρέψουν τα νομίσματά τους σε μάρκα και να τα καταθέσουν σε Γερμανικές Τράπεζες.
Τι μπορεί να κάνει η Γερμανία ώστε να μειώσει την ισοτιμία του μάρκου και να διατηρήσει τις εξαγωγές της ανταγωνιστικές?
- Μειώνει τα επιτόκια που πληρώνει για τα μάρκα αποθαρρύνοντας τους καταθέτες
- Πουλάει μάρκα (εξάλλου έχει ανεξάντλητο απόθεμα)
Όλες οι λύσεις μαζί | Επιστροφή |
Τα κράτη συνδυάζουν την διακύμανση ισοτιμιών, τον κρατικό δανεισμό σε ξένο νόμισμα, τα επιτόκια του εγχώριου νομίσματος και τα συναλλαγματικά αποθέματα καθώς καμία λύση από μόνη της δεν είναι τέλεια.
Και εννοείται ότι, παρόλα αυτά, όποιο μίγμα και να επιλεγεί πάλι δεν θα είναι τέλειο. Πάντα θα έχει αρνητικά, απλά οι κυβερνήσεις επιλέγουν τι θα θυσιάσουν, ανάλογα με την περίσταση και την οικονομική συγκυρία.
Το τυρί και η φάκα του Ευρώ | Επιστροφή |
Ισοτιμία:
Ισοτιμία 1 προς 1. Ξαφνικά το νόμισμα της Ελλάδας ήταν ίδιο με της Γερμανίας. Καμία διακύμανση. Η ισοτιμία φυσικά δεν αντανακλά (όπως θα έπρεπε) την διαφορά των 2 χωρών. Έτσι, όσες πολλές Mercedes και να εισάγαμε σαν χώρα και όσο και αν μειώνονταν οι πωλήσεις ντομάτας, η ισοτιμία παρέμενε σταθερή.Και έτσι όλοι μας, και εμείς οι μεγαλύτεροι (που ζήσαμε σε εποχές που όποιος είχε αμάξι 1200cc ήταν πλούσιος) αλλά και οι νεώτεροι, αποκτήσαμε την ψευδαίσθηση ότι ΔΙΚΑΙΟΥΜΑΣΤΕ να έχουμε Mercedes όπως και ο Γερμανός. Η διαφορά είναι βέβαια ότι Γερμανός ΠΑΡΑΓΕΙ τις Mercedes ενώ εμείς το μόνο που κατορθώσαμε όλα τα χρόνια είναι φτιάξουμε λίγο καλύτερες ντομάτες.
Και μαζί με αυτά έγιναν και φτηνότερα και πιο προσιτά (λόγω ευρώ) τα διάφορα καλούδια (iPod, iPad, iPhone, Prada) που και αυτά νομίζαμε ότι τα ΔΙΚΑΙΟΥΜΑΣΤΕ παρόλο που παράγαμε μόνο ντομάτες.
Κρατικός δανεισμός
Που έβρισκε όμως η Ελλάδα τα λεφτά για όλα τα παραπάνω? Ευρώ, ξε-ευρώ από κάπου έπρεπε να βρεθούν για να κλείσουν τόσο το έλλειμμα του ισοζυγίου εισαγωγών-εξαγωγών όσο και τα μειωμένα φορολογικά έσοδα (μειωμένες πωλήσεις ντομάτας, μειωμένο εισόδημα άρα μειωμένοι φόροι, βάλε και την φοροδιαφυγή).Επιπλέον οι κυβερνήσεις έπρεπε να βρούν λεφτά α) για να ικανοποιήσουν τον κόσμο που ζήταγε αυξήσεις γιατί νόμιζε ότι ΔΙΚΑΙΟΥΤΑΝ να πάρει Mercedes και β) να βολέψει τους παραγωγούς ντομάτας που φώναζαν γιατί οι ντομάτες έμεναν απούλητες.
Και φυσικά οι κυβερνήσεις δανείζονταν. Η διαφορά όμως είναι ότι, καθώς δανείζονταν σε ευρώ, οι δανειστές καθόριζαν τα επιτόκια όχι σύμφωνα με τον κίνδυνο που αντικατόπτριζε η Ελλάδα (γιατί τότε τα επιτόκια θα πήγαιναν στο Θεό κάνοντας τον δανεισμό πανάκριβο και αποτρέποντας τον υπερδανεισμό) αλλά πολύ χαμηλότερα καθώς ήταν πεπεισμένοι ότι η Ελλάδα της ευρωζώνης αποτελεί ασφαλή επένδυση για τα λεφτά τους. Αυτό όμως διευκόλυνε τον υπερδανεισμό της Ελλάδας.
Αυτό το πλεονέκτημα του φτηνού δανεισμού, η Ελλάδα αντί να τo εκμεταλλευτεί για την δημιουργία παραγωγικών επενδύσεων (που θα έφερναν δουλειές, εισόδημα και φορολογικά έσοδα), φρόντισε να το εξανεμίσει σε Mercedes και Prada !!!! ΕΓΚΛΗΜΑ!
Πώς το εξανέμισε? Μα είναι απλό: Όπως ήδη είδαμε παραπάνω, τα φτηνά επιτόκια του κράτους είναι αλληλένδετα με τα επιτόκια των εμπορικών Τραπεζών. Οι Τράπεζες ξαφνικά βρέθηκαν ξαφνικά μπροστά σε ωκεανό φτηνού χρήματος που ούτε στο καλύτερο όνειρό τους δεν είχαν φανταστεί.
Ενεργώντας λοιπόν απόλυτα ορθολογικά, σαν σωστές επιχειρήσεις, φρόντισαν εκμεταλλευτούν τα νέα οικονομικά δεδομένα πουλώντας πολύ περισσότερα δάνεια με πολύ φτηνότερα από ότι τα προ ευρώ επιτόκια στους ιδιώτες και στις επιχειρήσεις.
Εκεί που παλιότερα ο επιχειρηματίας (για τον ιδιώτη ούτε κουβέντα) εμφανίζονταν γονυπετής στον διευθυντή της Τράπεζας για να πάρει ένα δάνειο (καθώς τα χρήματα προς δανεισμό ήταν και λίγα και ακριβά), τώρα οι ρόλοι άλλαξαν καθώς οι Τράπεζες διαγκωνίζονταν για το ποιά θα πρωτοπουλήσει την πραμάτια που ήταν σε αφθονία. Και καθώς ο ωκεανός της πραμάτιας φάνταζε αστέρευτος, τα κριτήρια χορήγησης των δανείων έγιναν και πιο ελαστικά (έπαιρναν δάνεια και κάποιοι που, υπό τις παλαιότερες συνθήκες στενότητας χρήματος, δεν θα έπαιρναν).
Τα φτηνά και πολλά δάνεια λοιπόν αφενός ξεγέλασαν τον κόσμο (και τις επιχειρήσεις) και τον έκαναν να ξεχάσει ότι το εισόδημά του είχε μειωθεί (είπαμε, οι ντομάτες έμεναν απούλητες λόγω του 1 προς 1) αλλά και έκαναν πιο εύκολη την απόκτηση της Mercedes με αποτέλεσμα να διογκώνεται ακόμα περισσότερο το έλλειμμα εισαγωγών-εξαγωγών κ.ο.κ.
Οι φωστήρες
Εύλογα ανακύπτει βέβαια το ερώτημα: «Καλά, αυτοί οι φωστήρες που δημιούργησαν το ευρώ, δεν τα σκέφτηκαν όλα αυτά? Δεν σκέφτηκαν ότι η ισοτιμία 1 προς 1 και τα φτηνά επιτόκια θα καταλήξουν σε υπερδανεισμό κάποιων χωρών?»Η απάντηση είναι ότι το σκέφτηκαν και γι αυτό έβαλαν στην συμφωνία του Μάαστριχτ το όριο του 3%. Καμία χώρα δεν επιτρεπόταν να έχει έλλειμμα πάνω από 3%.
Άρα οι χώρες έπρεπε να λάβουν όλα τα μέτρα, χρησιμοποιώντας όλα τα όπλα είχαν στα χέρια τους ώστε να είναι ανταγωνιστικές παρά την 1 προς 1 ισοτιμία. Έπρεπε δηλ. να μαζεύουν φόρους ώστε να πληρώνουν τα έξοδά τους, να κάνουν την οικονομία τους ανταγωνιστική μέσω διαρθρωτικών αλλαγών ώστε να δημιουργεί ανταγωνιστικά και εξαγώγιμα προϊόντα και υπηρεσίες, ακόμα και να αυξήσει τα επιτόκια των κεντρικών τραπεζών δυσαρεστώντας τον κόσμο (ακριβότερες κάρτες και δάνεια άρα λιγότερη κατανάλωση) ξεφουσκώνοντας τις οικονομικές φούσκες και δημιουργώντας εισροή κεφαλαίων.
Τι δεν έλαβαν όμως υπόψη τους οι ανωτέρω φωστήρες?
1. Θεώρησαν δεδομένη την τήρηση του ορίου του 3% και δεν προσδιόρισαν τι θα γίνει αν μια χώρα το υπερβεί. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα ακόμα και η παραδοσιακά υπερτσιγγούνα Γερμανία, αφού δεν υπήρχαν συνέπειες, σε κάποια φάση να το υπερβεί
2. Νόμιζαν ότι είχαν να κάνουν με σοβαρούς ανθρώπους, σε σοβαρές χώρες και με σοβαρές στατιστικές υπηρεσίες που όταν έλεγαν ότι το έλλειμμα είναι 2,8%, θα σήμαινε ότι τα έλλειμμα θα ήταν 2,8% και όχι 12,8% . Όλα αυτά μέχρι που βρέθηκαν μπροστά στην Ελλάδα….
Οι ευθύνες | Επιστροφή |
Η Ελλάδα έπεσε έξω γιατί είδε το τυρί και δεν είδε την φάκα. Μπήκε στο παιχνίδι του ευρώ (ένα παιχνίδι για μεγάλα, ώριμα και σοβαρά παιδιά), έφαγε το τυράκι, δεν τήρησε όμως τους βασικούς οικονομικούς κανόνες και πιάστηκε στην φάκα.
Γιατί κανείς αρχηγός δεν είχε το κουράγιο την ώρα του πάρτυ με τις Mercedes, τα ipad και τα Prada, να φωνάξει «φωτιά».
Και δεν το έκανε γιατί κανείς από αυτούς, του μικρούς, δεν είχε το θάρρος να σταθεί κόντρα στην (θεμιτή και αναμενόμενη) οργή του κόσμου που θα φώναζε και θα απεργούσε βλέποντας το όνειρο του ipod, της Mercedes και του μπάνιου στο Nammos να απομακρύνεται.
Και ο κόσμος λογικά θα φώναζε καθώς δεν θα είχε όλη την εικόνα που περιγράφηκε πιο πάνω. Ο ηγέτης όμως που (λόγω θέσεως) έχει, αν όχι όλη, τουλάχιστον καλύτερη εικόνα από τον απλό κόσμο οφείλει να φωνάξει «φωτιά» και να σταματήσει το πάρτυ.
Γιατί αυτός οφείλει να ξέρει και τελικά να εφαρμόζει εκείνο που οδηγεί στο μακροπρόθεσμο καλό του συνόλου (που όμως που δεν συμβαδίζει πάντα με τα βραχυπρόθεσμα οφέλη του κάθε ατόμου ξεχωριστά)
Και να επιμείνει, κόντρα σε όλους, στην εκδοχή της «φωτιάς» η οποία τελικά θα έσωζε την Ελλάδα.
«Ανίκανοι» και «μικροί» λοιπόν θα πρέπει να φωνάζουμε και όχι «κλέφτες».
Γιώργος Κοντογιάννης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου